اقدام پژوهی معاون آموزشی آموزشگاه پیرامون مقوله چگونه توانستم ساعات استراحت کلاسی را به محیطی جهت احساس آرامش بیش تر و یادگیری بهتر دروس نمایم؟

یافته های علمی

نشاط رامی توان به شادی وشور وشعف معناکردامابه خودی خودشادی آفرین نیست ونیازمندیک سری ابزارها ولوازم امکانات ومحیط مناسب است تابه نشاط معنای واقعی بخشد.

اکنون باید ببینیم نشاط درمدرسه که یک محیط آموزشی وتربیتی محسوب می شودبه چه امکانات وشرایطی نیازمنداست که با آنهابتوان محیطی مناسب وموفق درتربیت وآموزش وارتقای علمی دانش آموزان درفضایی کاملا متنوع صمیمی وباانگیزه های مثبت ایجادکرد.برای رسیدن به چنین هدفی باید به عوامل ذیل به عنوان ضروریات یک محیط علمی بانشاط توجه شود.

به عقیده روانشناسان رنگ اشیاء فضا ولباس افراد تاثیر مستقیمی دربرقراری ارتباط شخص با آنهاداردبارهاکوشیده ایم با فرد وفضا ویا حتی غذایی که می خوریم ارتباط برقرارکنیم اما نتوانسته ایم زیرااین دقیقا تاثیر رنگ آنهابرروان ماست ازاین روتازمانی که دانش آموزان نتوانندخودراباقضای کلاس واشیای داخل آن میز ونیمکت لباس معلم ومانندآنهاتطبیق دهدنمی تواندازحضوردرکلاس درس لذت ببردودرفضای آن احساس آرامش کند.به همان میزان که رنگ قرمزمحرک وشادی بخش است ورنگ آبی ایجادآرامش می کندواحساسی آمیخته باصلابت وشکوه درفرد ایجاد می کندورنگ صورتی مهربانی وعطوفت ایجاد می کند.

روزنامه کیهان ۱۸۸۹۹به تاریخ ۲۴/۶/۸۶ صفحه ۱۰)

·  مهمترین خصوصیات آدم های شاد عبارت است از:

۱-   کنترل زندگی ۲- توجه به جسم و روح ۳- زندگی را صحنه برد و باخت نمی دانند ۴- از زندگی یاد می گیرند ۵- برنامه ریزی دارند ۶- هدفمند هستند و با یادآوری شادی های زندگی احساس لذت می کنند ۷- به آینده دید مثبت دارند ۸- مسئولیت پذیرند ۹- بعضی از اتفاقات را به محیط نسبت می دهند ۱۰- همیشه تلاش جهت بهتر شدن دارند. (شارف، ۱۳۸۶، ص ۱۸۶)

عوامل مؤثر بر شور و نشاط دانش آموزان

– خانواده

خانواده اولین نهادی است که انسان در آن رشد می کند و تأثیر مستقیم بر اعمال و رفتارها و نگرش ها و طرز تلقی های فرزندان دارد. برخی خانواده ها عموماً دنیا را مکانی قابل اعتماد، منظم، پیش بینی پذیر، قابل مهار می بینند. آن ها خود را با کفایت می شمارند، سایر خانواده ها اطراف خود را محیطی خطرناک، نااستوار و متزلزل، غیرقابل پیش بینی می انگارند که خطر بالقوه در آن وجود دارد (گلدبنرگ، ۱۳۸۷، ص ۱۲). بنابراین دیدگاه خانواده و رفتار اعضای خانواده بر نوجوانان تأثیر فراوان دارد.

– مدرسه شاد و با روح

مدرسه موقعیتی فراهم می کند تا دانش آموزان بتوانند فارغ از دغدغه های بزرگ سالانه، زندگی را بازی و تمرین کنند و کم کم آماده شوند تا در زمین واقعی زندگی به اجرا درآورند (سنجانی، ۱۳۸۷، ص ۳۴).

الف) شاداب سازی ظاهری مدرسه

محیط ظاهری و فیزیکی شاد بر شادابی و شادمانی افراد تأثیر دارد. این بخش شامل:

۱- فضاسازی و زیباسازی حیاط مدرسه: دیوارهای تزیین شده با نقاشی های زیبا، سطح زمین مناسب، کاشت درخت و فضای سبز، قرار دادن نیمکت های رنگی، زیبا، تابلوی زیبا در سردر مدرسه، مناسب بودن اندازه محیط مدرسه.

۲- زیباسازی ساختمان مدارس: رنگ آمیزی در و پنجره و ساختمان، نصب پرده های زیبا، زیباسازی راهروها، کلاس ها و قرار دادن گلدان های گل های طبیعی و مصنوعی در راهروها، مناسب بودن اندازه کلاس ها و…

۳- زیباسازی و تمیز بودن نمازخانه، کتابخانه و کارگاه: استفاده از خوش بو کننده ها، قفسه های زیبا، مناسب بودن محیط کتابخانه، نمازخانه و کارگاه.

۴- پوشش های ظاهری معلم ها، مدیر و کارکنان، دانش آموزان: استفاده از روپوش های شاد برای دانش آموزان و همچنین پوشش مرتب و استفاده از رنگ های شاد و روشن برای کارکنان مدرسه.

۵- رعایت بهداشت: تمیز بودن محیط مدرسه، کلاس ها، بهداشت فردی، اجتماعی، دانش آموزان

ب) معلم شاد و با روحیه:

معلم آهنگ و فضا و جو کلاس درس را تنظیم می کند، چنانچه قرار باشد که روح دانش آموزان پرورش و رشد یابد، باید این روند از روح معلم آغاز گردد. حال اگر روح معلم افسرده و ناتوان باشد شانس ناچیزی برای تقویت و مراقبت از روح دانش آموزان بوجود خواهد آمد. معلم با انواع روش های تدریس آشنا باشد. اطلاعاتش به روز باشد، معلم باید بداند که دانش آموزان دارای تفاوت های فردی هستند و نیز باید با روش های تشویق وتنبیه آگاهی لازم داشته باشد و پر روحیه و باانگیزه باشد.

۱-جمع آوری اطلاعات

·  ۱-۱مشاهده:

باتوجه به مطالب وتوضیحاتی که درقسمت توصیف وضع موجودوشرایط فیزیکی محیط مدرسه بیان شد مانند:کمبودفضا ومناسب نبودن حیاط مدرسه وکوچک بودن فضانسبت به تعداددانش آموزان ، دانش آموزان درساعت استراحت کلاسی به کارهای گوناگونی به شرح ذیل مشغول می باشند:

کشتی گرفتن -دعواکردن-باسنگ توپ بازی کردن -لگدبازی کردن -ورزش کردن

پس ماچه کارهایی بایدانجام دهیم که برشادی دانش آموزان بیافزاییم وحوادث واتفاقاتی راازقبیل دعواوزمین خوردن باتوجه به فضای کوچک مدرسه به حداقل برسانیم وبرنامه های فرهنگی وتفریحی متنوعی ایجادکنیم.

·  ۱-۲مصاحبه:

·  بایکی ازدبیران آموزشگاه که ۲۰سال سابقه آموزشی داشت صحبت نمودم ایشان شادابی بچه هارادرآموزشگاه ومدرسه برگرفته ازشادابی معلمان ومدیر ومعاون آموزشگاه می دانستند واذعان داشتندفضایی که امروزه بعضی ازمدارس واقعادارندبخصوص کوچک بودن صحن آموزشگاه وکمبودامکانات باعث شده که بچه ها نتواننددرساعت استراحت کلاسی شادباشندوانرژی های مازادخودراتخلیه نمایندوروی بیاورندبه دعواوکشتی گرفتن ویابازی باسنگ وهل دادن همدیگر(رجوع شودبه تصاویربالا)وبایدکاری کنیم که شادی آنهابه صورت هدف داروبابرنامه گذرانده شود.

·  الف- مدیرآموزشگاه درمجتمع اظهارداشتندکه ساعت استراحت کلاسی برای ماحکم یک کابوس راپیداکرده است وهرساعت آن که به سلامت می گذردنفس راحتی می کشیم وخداراشکر می کنیم ایشان می گویدکه ازطرفی نمی شودجلوی جنب جوش بچه هاراگرفت وازطرفی دیگراین فضاهای کوچک نسبت به دانش آموزان وداشتن پله هادرمحوطه زمینه درگیری وخشونت بین بچه هارابه وجود می آورد

·  ب-یکی ازاولیای دانش آموزان به نام آقای امیرزاده که همان روزبه مدرسه مراجعه نموده بودنددرتکمیل صحبت های مدیرمحترم آموزشگاه گفتندکه ای کاش آموزش پرورش درساختن مدارس به مجموعه ای ازعوامل ازجمله به نیازهای جسمی وروحی بچه هابیشترتوجه می کردومحوطه های بزرگ تری می ساخت ویا یک برنامه ای خاص درساعت استراحت بچه هاترتیب می دادتاانرژی بچه هاتخلیه شودیابیشترمنجربه شادی بچه هاگردد.

·  ج-دانش آموز-یکی ازدانش آموزان کلاس دوم به نام آقای احمدعاشوری بیان می داردکه درساعت استراحت کلاسی اکثراوقات بازی می کنند ویاخوراکی های خودرامی خورندوگاهی هم بابچه هادعوامی کنندوبعضی وقت هابابچه هادوستی کوتاه مدتی رادارنداین دانش آموزکه ازهمان دانش آموزان پرجنب جوش می باشدمی گویدکه معمولادردعواهابیشترمواقع کتک زیادی رانوش جان می کنم.

تجزیه تحلیل:

·  باتوجه به یافته های علمی ومشاهداتی که درشواهد۱بیان شد ومصاحبه هایی که بامدیرآموزشگاه اولیا دانش آموزان انجام شدمویداین مطلب است که بهترین راه حل جهت شادکردن بچه هادرساعت استراحت کلاسی متوسطه اول وارشادکردن آنان به بازی هایی ازقبیل بازی های بومی ومحلی مانند طناب بازی و….و ورزش های صبحگاهی درمراسم آغازین وبرگزاری مسابقات ورزشی درساعت استراحت و بازی های بی خطر می باشد که باعث شادی ونشاط    بچه ها می گردد